Η πόλη των πόλεων, η μόνη πόλη που δεν απαιτείται να την ονοματίσεις ακριβώς, λέγοντας απλώς «στην Πόλη» είτε βρίσκεσαι στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό αρκεί για να αντιληφθεί ο συνομιλητής σου τον προορισμό σου. Κωνσταντινούπολη λοιπόν στα ελληνικά, Istanbul στα γειτονικά τούρκικα, η Πόλη είναι τόπος φωτός, αντιθέσεων και συναισθημάτων. Χρώματα, αρώματα, μυρωδιές. Η Κωνσταντινούπολη ξαφνίζει τον επισκέπτη της ευχάριστα, τον τυλίγει στα πέπλα της παρασύροντας τον σε ένα χορό εικόνων που εναλλάσσονται κρατώντας τον σε εγρήγορση. Δεν υπάρχει πλήξη για τον ταξιδιώτη σε μια πόλη που έχει στις αποσκευές της ιστορία αιώνων, ένα σταυροδρόμι λαών και ηπείρων.
Στο τέλος της Ευρώπης και στην αρχή της Ασίας, με τον Βόσπορο να ενώνει τα δυο άκρα… δίνει την ελευθερία να αναβιώσεις το παρελθόν ,να απολαύσεις το παρόν δίνοντας της τον χαρακτήρα που επιθυμείς για το μέλλον. Μπορεί το μοντέρνο κομμάτι της αρχιτεκτονικής να εισέβαλε στο σώμα της αλλά εκείνη σαν βασίλισσα που ξέρει να κρατάει την αίγλη της διατήρησε τα μοναδικά της προτερήματα κρυμμένα τόσο όσο χρειάζεται να περιπλανηθεί ο επισκέπτης της για να τα ανακαλύψει.
Σε μια πόλη σχεδόν 16 εκατομμύριων κατοίκων όπως η Κωνσταντινούπολη όλο και κάποιος -συνήθως καταστηματάρχης-θα σου προσφέρει στο δρόμο ένα από αυτά τα μικρά περίτεχνα ποτηράκια τσάι ,δείγμα συμπάθειας. Μην το αρνηθείς, η γεύση του θα σε συνεπάρει άλλωστε η ελίτ συνηθίζει να απολαμβάνει ένα ζεστό τσάι μήλο -ελμά τσά- στα παράλια του Βοσπόρου αλλιώς ένα φλιτζανάκι μυρωδάτου καφέ ψημένου παραδοσιακά στη χόβολη συνοδευόμενου απαραιτήτως από λουκούμι είναι μια καλή επιλογή.
Η Πόλη έχει πολλά πρόσωπα, φαινομενικά ασύνδετα ή και τελείως ασυνάρτητα όμως αποτελεί το μοναδικό πραγματικό δείγμα αρμονικής συνύπαρξης ανατολής και δύσης, άνθρωποι διαφορετικής κουλτούρας ,θρησκείας και πεποιθήσεων της προσδίδουν μια συναρπαστική γοητεία. Γειτονιές που ξεπηδούν από το παρελθόν διατρανώνοντας θρύλους του πάλαι ποτέ, μοιάζουν σαν πολύχρωμο γαϊτανάκι που θαρρείς δημιουργήθηκε σε εικονική πραγματικότητα για να μελετηθεί η εντυπωσιακή εναλλαγή πολιτισμών και αρχιτεκτονικών προτύπων μέσα σε λίγες εκατοντάδες μέτρα.
Πολυτελή ξενοδοχεία προσφέρουν υπηρεσίες που σε κάνουν να αισθάνεσαι ως άλλος Σουλεϊμάν … Υψηλών προδιαγραφών εστιατόρια και καφέ με λαχταριστά εδέσματα από την παγκόσμια γαστρονομία …Από την άλλη ,σαν να μπήκες σε χρονομηχανή συναντάς παραδοσιακές ταβέρνες με ποικιλία κεμπάπ άλλα και σιροπιαστά γλυκά από τραγανό φύλλο με γέμιση φιστικιού , εξαιρετικής ποιότητας καϊμάκι άλλα και πλανόδιους σαλεπιτζήδες. Από την Πόλη δεν φεύγεις αν δεν δοκιμάσεις Burec με ότι φαντάζεσαι τρώγεται γλυκό, με μπόλικη αχνη από πάνω, αλμυρό με τυρί, σκέτο, με κιμά και κανέλλα … Στις συνοικίες σύγχρονης αισθητικής βρίσκεις καταστήματα και σπίτια με την πολυτέλεια να ξεχειλίζει… Στον αντίποδα παζάρια με μοναδικό άρωμα Ανατολής ,αν έχεις υπομονή ανακαλύπτεις θησαυρούς … Εκεί κυρίως θα συναντήσεις ανθρώπους κυρίως μεγάλης ηλικίας που μιλούν ελληνικά θετικό «απομεινάρι» της συνύπαρξης με τον μεγάλο αριθμό των Ελλήνων της Πόλης… … Ο επισκέπτης πάντως όπου και να πάει θα συναντήσει ευγενικούς όσο και πρόθυμους για κάθε πληροφορία ανθρώπους. …Η παραμονή στην Κωνσταντινούπολη δεν απαιτεί ακριβές πλάνο, ο ταξιδιώτης που θα αφεθεί στο αυθόρμητο σουλατσάρισμα θα ανταμειφθεί από τις αποκαλύψεις που μόνη της θα τον οδηγήσει να κάνε…
Σε ένα ταξίδι στην Πόλη ,όσο σύντομο και είναι, πιστέψτε με ποτέ δεν είναι αρκετός ο χρόνος, υπάρχουν πράγματα που είναι απαραίτητο να δείτε ,ξεκινώντας σημειολογικά από πού αλλού ….από την Αγία Σοφία.
Ο πρώτος ναός της Αγία Σοφίας θεμελιώθηκε από το Μεγάλο Κωνσταντίνο το 330 μ.Χ., όταν μετέφερε στην Πόλη την πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο ναός που ολοκληρώθηκε μετά το θάνατο του αυτοκράτορα, καταστράφηκε δύο φορές στα χρόνια που ακολούθησαν. Ο υφιστάμενος ναός χτίστηκε στα χρόνια του αυτοκράτορα Ιουστινιανού μεταξύ 532 και 537 μ.Χ σε ρυθμό βασιλικής με τρούλο από τους αρχιτέκτονες Ισίδωρο από τη Μίλητο και Ανθέμιο από τις Τράλλεις. Μουσείο σήμερα με κάποιες παρεμβάσεις στο εσωτερικό της ήταν και παραμένει ιστορικό μνημείο της χριστιανικής θρησκείας, που θαυμάζεται από όλους τους επισκέπτες όμως ανεξαρτήτου θρησκείας δίνοντάς της έτσι ακόμα μεγαλύτερη αξία.
Ο δεύτερος μεγαλύτερος ναός της Πόλης είναι το Τέμενος του Σουλεϊμάν ή αλλιώς Σουλεϊμανιγιέ – Süleymaniye , κατασκευάστηκε με εντολή του σουλτάνου Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπή. Στον περίβολο του πίσω μέρους υπάρχει το κοιμητήριο, το μαυσωλείο του Σουλεϊμάν που είναι το μεγαλύτερο από όσα σχεδίασε ο Σινάν, με διπλό τρούλο και εξαιρετικής αισθητικής πλακίδια. Οι επισκέπτες εντυπωσιάζονται από την ομορφιά του χώρου αλλά και την ηρεμία που προσφέρει.
Ο Γαλατάς που βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της πόλης και στην άκρη του Κεράτιου κόλπου, είναι μια από τις περιοχές που δέσποζε το ελληνικό στοιχείο της Πόλης, εκεί στέκει επιβλητικός ο πύργος του Γαλατά ύψους 67 μέτρων ο οποίος κατασκευάστηκε το 1348 σαν μέρος της οχύρωσης. Το ιδιαίτερο στοιχείο της Γέφυρα του Γαλατά είναι πως λειτούργει σαν φυσικό σύνορο δύο διαφορετικών κόσμων, κοσμοπολιτικός κατά τα δυτικά πρότυπα τρόπος ζωής από την μια και ολοκληρωτικά σχεδόν ανατολίτικος από την άλλη.
Η Βασιλική Κινστέρνα ή Κινστέρνα του Ιουστινιανού ή Yerebatan Saray δηλαδή υπόγειο παλάτι όπως ονομάζεται σήμερα ήταν η μεγαλύτερη υπόγεια δεξαμενή της Κωνσταντινούπολης με χωρητικότητα μεγαλύτερη από 80.000 κυβικά μέτρα νερού,ο σκοπός της κατασκευής της ήταν η δυνατότητα υδροδότησης της πόλης σε περίπτωση πολιορκίας. Για αρκετούς επισκέπτες αποτελεί έναν μαγευτικό χώρο ενώ λόγω της εξαιρετικής ακουστικής του ,χρησιμοποιείται για συναυλίες κλασικής μουσικής.
Μοναδικα συναισθήματα θα βιώσει ο επισκέπτης στο χώρο του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην κεντρική πύλη του οποίου απαγχονίστηκε στις 10 Απριλίου 1821 ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε’. Έκτοτε η πύλη παραμένει κλειστή. Το Πατριαρχείο στεγάστηκε στο συγκεκριμένο χώρο μόλις το 17αιωνα,καταστράφηκε και λεηλατήθηκε αρκετές φορές στο πέρασμα των χρόνων. Ένα είσαστε τυχεροί να βρεθείτε εκεί σε ώρα λειτουργίας θα νοιώσετε μια πρωτόγνωρη φόρτιση. Στο λόφο πάνω από το Πατριαρχείο δεσπόζει ένα επιβλητικό κτίριο κτισμένο με κόκκινο τούβλο, η Πατριαρχική Μεγάλη του Γένους Σχολή σκοπός της η κατάρτιση νέων , οι οποίοι θα στελέχωναν είτε τις υπηρεσίες τις είτε την κρατική γραφειοκρατία. Δυστυχώς στην συνοικία του Φαναριού υπάρχουν εμφανή σημάδια της εγκατάλειψης, ακόμη και έτσι όμως αξίζει να επισκεφτείτε ιστορικά κτίρια και Μονές για να αντιλήφθητε την ακμή του ελληνικού στοιχείου.
Στα βυζαντινά χρόνια ονομαζόταν ο «Πύργος του Λεάνδρου», σήμερα είναι γνωστός με την τουρκική ονομασία «Kız Kulesi» ή ο «Πύργος της Κόρης». Στον πύργο στηριζόταν η μια άκρη αλυσίδας με την οποία οι Βυζαντινοί έφραζαν τον Κεράτιο κόλπο. Τροποποιήθηκε αρκετές φορές και χρησιμοποιήθηκε είτε ως φάρος είτε ως χώρος απομόνωσης. Ο πύργος είναι προσβάσιμος με πλοιάριο και στεγάζει εστιατόριο και καφετέρια, με αρκετά ακριβές τιμές τουλάχιστον για τον μέσω Τούρκο πολίτη. Είναι ένα ειδυλλιακό μέρος όμως στο οποίο γίνονται αρκετές προτάσεις γάμου και εξάπτει την φαντασίας καθώς συνδέεται με δυο θρύλους. Η τουρκική εκδοχή αναφέρει ότι ένας σουλτάνος έκλεισε εκεί τη νεαρή κόρη του με σκοπό νε την προστατέψει μετά από χρησμό που έλαβε «ότι θα πεθάνει από τσίμπημα φιδιού ως τα 18 της χρόνια». Η προφητεία όμως επιβεβαιώθηκε. Σύμφωνα με την ελληνική εκδοχή το όνομα βασίζεται στο μύθο της Ηρώς και του Λέανδρου και του άδοξου τέλους της αγάπης τους.
Η Πόλη μπορεί εύκολα να μαγέψει τον επισκέπτη της και να τον κρατήσει για πάντα δέσμιο της ομορφιάς της .Ένα ταξίδι εκεί δεν είναι απλά ένα ταξίδι, είναι μια εμπειρία που μετατρέπεται σε σειρήνα που θα σε καλεί πάντα κοντά της ξανά και ξανά. Οι αντιθέσεις της δημιουργούν μια μυστικιστική ενέργεια ,θα σε τραβήξουν στα πολύχρωμα στενά της παλιάς πόλης .Τα μάτια δεν θα χορταίνουν από τις εικόνες των παλιών αλλά άριστα διατηρημένων ξύλινων τριώροφων συνήθως σπιτιών ,κατοικίες Ελλήνων ,Αρμενίων και Εβραίων από το πλούσιο παρελθόν της. Θα νοιώσει κανείς ότι χάθηκε ,όμως όχι δεν χάθηκε ,θα του δείξει τον δρόμο μόνης της για να ξαναβγεί στον «μοντέρνο» κόσμο. Η Κωνσταντινούπολη είναι συνυφασμένη με την αγορά, κυρίως με τα παζάρια είναι αδύνατον λοιπόν για κάποιον να ταξιδέψει εκεί χωρίς να ψωνίσει ή τουλάχιστον να παζαρέψει ,έτσι απλά για την εμπειρία. Να έχετε στο μυαλό σας ότι αγορά στο παζάρι χωρίς …παζάρι δεν γίνεται, ανάλογα με το μαγαζί υπάρχει όριο στο πέσιμο της τιμής.
To Καπαλί Τσαρσί δηλαδή σκεπαστό παζάρι είναι μια από τις παλιότερες κλειστές αγορές στον κόσμο. Στεγάζει περισσότερα από 3000 καταστήματα σε ένα κτηριακό συγκρότημα που εκτείνεται σε δίκτυο 60 δρόμων. Η κατασκευή της πρώτη αγοράς άρχισε το 1455 από τον Μωάμεθ τον Πορθητή, και ολοκληρώθηκε το 1461. Η αγορά καλύπτει μια έκταση 1.336 τετραγωνικών μέτρων και διαθέτει 19 χαμάμ, ενώ στα καταστήματα θα βρείτε όλων των ειδών τα αντικείμενα: αντίκες και χαλιά, δερμάτινα, κοσμήματα, υφάσματα, και αναμνηστικά. Περιμετρικά της αγοράς υπάρχουν μαγαζάκια, κυρίως με φτηνά ρούχα, αλλά και γραφικά χάνια. Εντυπωσιακό είναι το Βαλιντέ Χάνι, που είναι το μεγαλύτερο χάνι στην Κωνσταντινούπολη. Κτίστηκε το 1651 ως προσωπική περιουσία της Κεσέμ, μητέρας του σουλτάνου Μωάμεθ Δ’ και σήμερα φιλοξένει εκατοντάδες αργαλειούς.
Η πολίτικη κουζίνα είναι η πιο γευστική κουζίνα του κόσμου. Τα μπαχάρια που κατέχουν κύρια θέση στα πιάτα της προσφέρουν στον ουρανίσκο μοναδικές εμπειρίες, δύσκολο να τα δοκιμάσεις όλα …Μια βόλτα στην Αιγυπτιακή Αγορά ή αλλιώς στο Μισίρ Τσαρσί θα φορτώσει τις αποσκευές σου μυρωδιές και γεύσεις για την επιστροφή…
Η αγορά που χρονολογείτε από το 1660 σχήμα «Γ» και στην ουσία αποτελούσε επέκταση του γειτονικού Γενί Τζαμί. Ανά τους αιώνες η Κωνσταντινούπολη ήταν πύλη εισόδου των εμπορευμάτων της Ανατολής προς την Ευρώπη, τα μπαχαρικά λοιπόν δεν θα μπορούσαν να αποτελούν εξαίρεση. Στους πάγκους της θα βρει μπαχάρια, βότανα, μέλι, ξηρούς καρπούς, ζαχαρωτά, παστουρμάδες, αλίπαστα, καφέδες και τυριά. Πρόθυμοι οι πωλητές να σε κατευθύνουν τι ταιριάζει στις γεύσεις σου αλλά και να σου προτείνουν νέες γευστικές δοκιμές. Απαραίτητη στάση στα γραφικά καφενεία και στα μικρά ταβερνάκια για χαλάρωση.
Επουδενί δεν πρέπει να παραλείψει ο επισκέπτης να απολαύσει την μοναδική εμπειρία που προσφέρει ένα παραδοσιακό τούρκικο χαμάμ. Θα τυλιχθεί με το παραδοσιακό peştamal-ένα βαμβακερό πανί-,το σαπουνάκι και το σφουγγαράκι είναι απαραίτητα εφόδια για την είσοδο στην κεντρική αίθουσα του χαμάμ, εκεί οι natir για τις γυναίκες και οι tellak για τους άνδρες , θα σε μουλιάσουν, θα σε τρίψουν και θα σε ξεπλύνουν . «Στο χαμάμ οι ψυχές ανοίγουν σαν τα μύδια όταν αχνίζουν» όπως έλεγε ο πρωταγωνιστής στην Πολιτική κουζίνα του Παντελή Βούλγαρη, αρκεί να αφεθείς.
Μια επίσκεψη στα Πριγκιπονήσια είναι απαραίτητη για να κλείσει κάποιος το ταξίδι του στην Πόλη, που ήταν σημαντικό κέντρο για τον Ελληνισμό της Τουρκίας.. Οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης τα αποκαλούσαν «τα Νησιά», ενώ η σημερινή επίσημη τουρκική ονομασία τους είναι: Istanbul adalari -Τα νησιά της Πόλης…Πρίγκηπος, Χάλκη, Πρώτη και Αντιγόνη, αποτελούν τα 4 μεγαλύτερα νησιά των Πριγκηπονήσων, τα οποία είναι και κατοικήσιμα. Αυτοκίνητα δεν κινούνται στα νησιά, η μετακίνηση γίνεται με ποδήλατα αλλά και με παραδοσιακές άμαξες που σου δίνουν την δυνατότητα να αισθανθείς ότι ζεις σε άλλη εποχή. Σημαντικού ελληνικού ενδιαφέροντος είναι η Μονή του Αγίου Γεωργίου στην Πρίγκηπο και η Μονή της Αγίας Τριάδας στη Χάλκη, στην οποία στεγαζόταν και η Θεολογική Σχολή της Χάλκης.
Είναι δύσκολο και άδικο να περιοριστεί κάποιος σε δέκα μόνο πράγματα για να δει ή να κάνει στην Κωνσταντινούπολη, ίσως αυτή είναι η αιτία που η ταξιδιωτική εμπειρία των επισκεπτών της αποτυπώνεται στην φράση «Πρέπει να ξαναπάω», εάν στον γυρισμό κοιτάξεις πίσω λοιπόν είσαι «καταδικασμένος» να την αγαπάς για πάντα…
